Kim był Mateusz Ewangelista?
Lewi, celnik z Kafarnaum
Mateusz Ewangelista, znany również pod imieniem Lewi, był postacią, która przeszła niezwykłą transformację, stając się jednym z dwunastu apostołów Jezusa Chrystusa. Zanim usłyszał wezwanie Mistrza, jego życie było związane z zawodem celnika w Kafarnaum. Była to praca powszechnie pogardzana w ówczesnym społeczeństwie żydowskim. Celnik, pobierając podatki, ściśle współpracował z rzymskimi władzami okupacyjnymi, co budziło nieufność i ostracyzm. Ponadto, zawód ten wiązał się z potencjalnymi nadużyciami finansowymi, co jeszcze bardziej utrwalało negatywny wizerunek celników jako grzeszników i osób nieuczciwych. W Ewangelii Marka i Łukasza Mateusz jest właśnie tak przedstawiony – jako Lewi, syn Alfeusza, pracujący jako poborca podatkowy. Jego hebrajskie imię, Mateusz, oznaczające „dar Jahwe” lub „dar Boga”, nabiera szczególnego znaczenia w kontekście jego późniejszego powołania i służby.
Nawrócenie i powołanie przez Jezusa
Przełomowym momentem w życiu Mateusza było spotkanie z Jezusem. W Kafarnaum, miejscu, gdzie Mateusz pobierał podatki, Jezus skierował do niego bezpośrednie wezwanie: „Pójdź za Mną!”. To proste, a zarazem potężne zaproszenie całkowicie odmieniło jego los. Bez wahania, Mateusz porzucił swoje dotychczasowe, dochodowe zajęcie, które jednocześnie przynosiło mu społeczne potępienie, i poszedł za Chrystusem. To świadectwo gotowości do radykalnej zmiany i całkowitego zaufania stanowi inspirujący przykład dla wielu wiernych na przestrzeni wieków. Jego nawrócenie pokazuje, że nawet osoby postrzegane jako dalekie od ideałów religijnych mogą zostać powołane do wielkiej służby.
Ewangelia według św. Mateusza
Dowody na autorstwo i odbiorcy Ewangelii
Tradycyjnie uznaje się Mateusza Ewangelistę za autora pierwszej Ewangelii w Nowym Testamencie. Chociaż dokładne okoliczności powstania tego świętego tekstu nie są w pełni znane, wewnętrzne dowody i świadectwa historyczne wskazują na Mateusza jako jego twórcę. Ewangelia ta była napisana z myślą o specyficznej grupie odbiorców – wyznawcach judaizmu i nawróconych Żydach. Autor kładzie szczególny nacisk na ukazanie Jezusa jako obiecanego Mesjasza, wypełniającego proroctwa Starego Testamentu. Podkreśla ciągłość między Starym a Nowym Przymierzem, co było kluczowe dla osób przechodzących z tradycji judaistycznej do chrześcijaństwa. Wielu Ojców Kościoła, takich jak Orygenes, św. Jan Chryzostom czy Hieronim ze Strydonu, komentowało tę Ewangelię, potwierdzając jej znaczenie i wartość teologiczną.
Kluczowe nauczanie Jezusa w Ewangelii
Ewangelia według św. Mateusza jest skarbnicą kluczowego nauczania Jezusa Chrystusa. Szczególnie wyróżnia się tu Kazanie na Górze, zawierające błogosławieństwa i fundamentalne zasady moralne, które stanowią fundament życia chrześcijańskiego. Mateusz przedstawia Jezusa jako tego, który nie tylko naucza, ale przede wszystkim wypełnia proroctwa mesjańskie, ukazując Go jako Syna Bożego i prawowitego następcę Dawida. Ewangelia ta zawiera wiele szczegółowych przypowieści i nauk, które pomagają zrozumieć naturę Królestwa Bożego i wymagania stawiane uczniom Jezusa. Jest to tekst, który od wieków stanowi punkt odniesienia dla teologii i praktyki chrześcijańskiej, oferując głębokie spojrzenie na misję i tożsamość Jezusa.
Życie i śmierć Mateusza Apostoła
Misje ewangelizacyjne i tradycje
Po odejściu Jezusa, Mateusz Apostoł wyruszył z misjami ewangelizacyjnymi, niosąc Dobrą Nowinę o zbawieniu. Według tradycji, jego działalność misyjna objęła różne regiony. Chociaż nie ma pełnej pewności co do dokładnych ścieżek jego podróży, przekazy mówią o jego posłudze w Etiopii, Persji, Syrii, a nawet Macedonii. Te tradycje podkreślają powszechny zasięg ewangelizacji i determinację apostołów w głoszeniu Ewangelii różnym narodom. Niezależnie od konkretnych miejsc, jego życie po powołaniu było całkowicie oddane służbie Chrystusowi i szerzeniu Jego nauki.
Gdzie znajdują się relikwie św. Mateusza?
Losy relikwii św. Mateusza są owiane pewną tajemnicą, jednak od X wieku jego szczątki spoczywają w Salerno we Włoszech. Znajdują się one w krypcie katedry pod jego wezwaniem. Przeniesienie relikwii do Salerno było ważnym wydarzeniem, które uczyniło to miasto znaczącym ośrodkiem kultu świętego apostoła. Tradycja ta jest żywa do dziś, przyciągając pielgrzymów i czcicieli z całego świata, którzy pragną oddać hołd jednemu z najbliższych świadków życia Jezusa.
Święty Mateusz: patron i ikonografia
Dzień obchodów i patronat
Święto liturgiczne św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty obchodzone jest uroczyście 21 września w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim. W Kościele prawosławnym wspomina się go dwukrotnie: 16/29 listopada oraz 30 czerwca/13 lipca, co podkreśla jego znaczenie w tradycji wschodniej. Ze względu na jego przeszłość jako celnika, św. Mateusz jest naturalnym patronem celników, poborców podatkowych, księgowych, urzędników finansowych oraz bankowców. Jego historia pokazuje, że zmiana życia i służba Bogu są możliwe dla każdego, niezależnie od wcześniejszych wyborów zawodowych czy życiowych.
Symbolika w przedstawieniach ikonograficznych
W sztuce chrześcijańskiej Święty Mateusz Ewangelista jest przedstawiany w sposób symboliczny, odzwierciedlający jego rolę i życie. Najczęściej towarzyszy mu księga Ewangelii oraz pióro, symbolizujące jego autorstwo świętego tekstu. Często pojawia się również uskrzydlona postać ludzka, która jest tradycyjnym symbolem ewangelisty Mateusza, odnoszącym się do jego Ewangelii, która rozpoczyna się od genealogii Jezusa jako Syna Człowieczego. W niektórych przedstawieniach można również dostrzec miecz, symbolizujący męczeńską śmierć, której miał doświadczyć, lub sakwę pieniędzy, nawiązującą do jego dawnego zawodu celnika. Te elementy ikonograficzne pomagają wiernym w identyfikacji i zrozumieniu przesłania związanego z postacią tego ważnego apostoła.
Moja praca pozwala mi zgłębiać różnorodne tematy i dzielić się wartościowymi treściami z czytelnikami. Wierzę, że każde słowo może inspirować, edukować lub skłaniać do refleksji, dlatego staram się, by moje teksty były ciekawe i rzetelne.
